Przewodnik po kwiatach jadalnych
Subtelny smak, dodatkowe wrażenia estetyczne, różnorodność barw i aromatów oraz dodatkowe wartości odżywcze zyskamy urozmaicając nasze menu o…kwiaty. Na liście kwiatów jadalnych znajdziemy zarówno różę, goździka ogrodowego, nagietka lekarskiego, nasturcję, lawendę, jak i stokrotkę czy begonię. Niosą one ze sobą różne ciekawe smaki i aromaty oraz właściwości zdrowotne.
Z kwiatami w kuchni najczęściej spotykałam się w Japonii – suszone kwiaty wiśni w herbacie lub marynowane kwiaty fasoli jako dodatek do sushi. Kwiatami często ozdabiane są również japońskie słodycze. Rodzaj stosowanych kwiatów zależy od pory roku i okazji. Przykładowo popularne tam hwajeon czy songpyeon – kolorowe słodycze o kształcie półksiężyca podawane w trakcie jesiennego święta zbiorów Chuseog ozdabiane są płatkami azalii, róży lub chryzantemy. Co ciekawe, wierzono, że osoba, która przygotuje najładniejsze słodycze w wigilię tego święta będzie miała najpiekniejszą córkę. Menu różnych kuchni urozmaicają nie tylko płatki kwiatów, ale np. kłącze lotosu, które gotowane w miodzie lub cukrze znajdziemy w bogatej gamie słodyczy koreańskich pod nazwą jeonggwa.
Nie zapominajmy o pyłku kwiatowym, z którego dzięki pszczołom powstaje wartościowy miód używany nie tylko do produkcji słodyczy. Pszczoły japońskie specjalizują się w produkcji miodu wielokwiatowego (hyakka hacchimitsu – „miód ze stu kwiatów”), który nie znalazł szerokiego zastosowania w sztuce cukierniczej a pozostał raczej produktem o charakterze leczniczym. Jedzenie kwiatów to nie kulinarna nowość, pierwsze wzmianki na temat ich zastosowania w kuchni pochodzą ze 140 r. p.n.e. z Bliskiego Wschodu. Kwiatów jadalnych szukaj na targach warzywnych i w sklepach ze zdrową żywnością. Dostępne w naszym kraju kwiaty jadalne dodane do potraw i napojów będą doskonałym uzupełnieniem diety nie tylko dla lubiących eksperymentować w kuchni, wymagających podniebień i estetów, ale również dla ceniących sobie zdrowotne walory żywności.
KWIATOWY TOP 10
RÓŻA
Lekko słodkawy posmak przypominający połączenie truskawek i zielonego jabłka. Bogata w witaminę C, beta karoten, wit. E, PP, K, zawiera również witaminy z gr. B. Możesz ją użyć do herbaty, sosów oraz sałatek.
STOKROTKA
Kwiat o lekko gorzkim posmaku doskonały do omletów, sałatek czy tarty. Jest źródłem witaminy C, beta-karotenu, soli mineralnych i flawonoidów.
SZAŁWIA
Mocny korzenny zapach i lekko gorzki smak dobrze kompunuje się z cielęciną, rybami i drobiem. Wspomaga proces trawienia oraz posiada właściwosci przeciwbakteryjne.
LAWENDA
Kwiatowy, lekko cytrusowy słodki smak idelany do deserów i sorbetów, mają działanie uspokajające, antyseptyczne i przeciwskurczowe. Kwiat ten może uzupełnić dietę o istotne ilości wapnia (215 mg/100 g) oraz wit. A (287 IU/100 g) Stugramowa porcja dostarczy również 2 mg żelaza i 12 mg wit. C.
BEGONIA
Chrupkie soczyste kwiaty o cytrusowym lekko kwaśnym smaku są dobrym źródłem witaminy C. Można stosować je nie tylko do deserów ale i sałat.
NAGIETEK
Kwiat o ostrym smaku zbliżonym do szafranu idealnie pasuje do sałtek, zup, makaronów i dań z ryżem. Wzbogaci smak jajecznicy i sufletu. Jest źródłem przeciwnowotworowych flawonoidów i beta-karotenu oraz obniżających cholesterol fitosteroli.
GOŹDZIK
O zbliżonym smaku do gałki muszkatałowej dobrze komponuje się z sałatami i zupami. Może zapobiegać stanom zapalnym jamy ustbej i gardła.
MNISZEK LEKARSKI
Bogate źródło witamin z grupy B (głownie wit. B1 i B2) oraz witamin: A, C, D, beta-karotenu oraz minerałów, w tym potasu. Poprawia pracę wątroby i działa moczopędnie, ma zastosowanie w dolegliwościach trawiennych. Liście można użyć do sałatki a z pąków przyrządzić syrop.
NASTURCJA
O intensywnym słodko-pikantnym smaku podobnym do rzeżuchy ma zastosowanie do dań ciepłych, doskonale ożywi kolor sałatki. Możesz ją nawet stosować jako dodatek do kanapek. Zawiera witaminę C i mnóstwo mikroelementów. Wykazoano jej korzystne działanie bakteriobójcze i przeciwgrzybiczne dzięki zawrtości glukozynolanów – organicznych zwiazków siarkowych. Ma też pozytywny wpływ na drogi moczowe, wątrobę i woreczek żółciowy. Doskonały smak nada pieczonej kaczce oraz rybom, można ją zalac oliwą i wstawić do lodówki, a taką oliwkę nasturcjową stosować do sałatek.
BRATEK
Delikatne kwiaty doskonałe do sałatek, dań warzywnych i owocowych oraz zup. Bogaty w mikroelementy i wtaminę C, stąd jego własciwości uszczelniające naczynia krwionośne. Wykazuje działanie moczopędne i oczyszczające. Herbatka z bratków może mieć korzystny wpływ na cerę, zalecana w leczeniu trądziku młodzieńczego.
POMYSŁY NA KWIATOWE DANIA:
– kwiaty nasturcji z pomidorkami koktajlowymi i brzoskwinią
– sok z ananasa z płatkami lawendy
– krem z pomidorów z kwiatem nasturcji
– bratek w kostkach lodu jako dodatek do wody
– kanapka z rukolą, kozim serem i nasturcją
– stokrotkowy omlet z pomidorkami koktajlowymi (możesz użyć kwiaty i liście strokrotki)
– sałatka ziołowo-kwiatowa: miks sałat + miks dowolnych ziół, np.: mięty, kolendry, natki, bazylii, szczypiorku, estragonu, cząbru, koperku + miks jadalnych kwiatów, np.: słonecznika, nagietków, nasturcji, bratków z winegretem
– pełnoziarniste sphagetti z makrelą i nagietkiem
– jogurt z pyłkiem kwiatowym, kawałki owoców kaki, gruszki oraz prażonymi płatkami migdałowymi
– fiołkowa sałatka owocowa z truskawkami, ananasem i orzechami laskowymi (możesz dodac olej sezamowy)
Pamiętaj, że wiele roślin jest niejadalnych, a niektóre mogą spowodować silne zatrucie, dlatego dobieraj kwiaty do dań ostrożnie i wybieraj tylko jadalne. Zaszkodzić ci mogą np. konwalie, bielunie (datury), wiciokrzew, wawrzynki, tojad, zimowit, złotokap, barwinek. Używaj tylko tych kwiatów, które nie rosły w pobliżu ulicznego kurzu i spalin, a przed użyciem starannie opłucz i delikatnie osusz.
Sylwia Leszczyńska, dietetyk kliniczny
Instytutu Zdrowego Żywienia i Dietetyki Klinicznej SANVITA
Publikacja: WEDDING, 2014