Moje dziecko nie chce jeść warzyw – proste sposoby na zachęcanie dziecka do rozszerzania diety
Prawidłowo zbilansowana dieta powinna dostarczyć rozwijającemu się dziecku wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Pierwsze nawyki żywieniowe i przyzwyczajenia kształtują się właśnie w okresie dzieciństwa, dlatego żywienie we wczesnych latach życia dziecka może również wpływać na stan zdrowia w późniejszym okresie życia. Błędy żywieniowe popełniane przez dziecko, rodziców czy też przez ośrodki żywienia zbiorowego takie jak żłobki czy przedszkola mogą ulec utrwaleniu i tym samym zwiększać ryzyko zachorowania na choroby takie jak otyłość, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze czy hipercholesterolemia w wieku późniejszym.
Wydaje się, że najważniejszą rolę w procesie kształtowania nawyków i upodobań żywieniowych dziecka odgrywają rodzice. To oni wybierają produkty, które dziecko spożywa i uczą które z nich należy wybierać, a których unikać. Badania pokazują, że przekonania, wartości i preferencje rodziców w zakresie wyboru jedzenia mogą być związane z późniejszymi zachowaniami żywieniowymi dzieci. Ostatecznie to dziecko decyduję czy dany produkt zje, czy nie i w jakiej ilości.
Często mimo wielu starań rodziców i ich ogromnej wiedzy dotyczącej zasad prawidłowego żywienia dziecko odmawia spożywania poszczególnych produktów. Niechęć do jedzenia nowych pokarmów jest sytuacją powszechnie występującą wśród małych dzieci, a okres nasilenia przypada najczęściej na czas między 2 a 5 rokiem życia. Do produktów, których spożycia dzieci najczęściej odmawiają zaliczamy przede wszystkim warzywa, ale także owoce ale też mięso.
Zdając sobie sprawę z tego, że posiłki bez warzyw nie będą pełnowartościowe, a dieta dziecka może mieć charakter diety niedoborowej staramy się wprowadzać nowe warzywa. Niestety dziecko dalej odmawia. Co zrobić kiedy dziecko nie chce jeść warzyw? Istnieje kilka uniwersalnych sposobów.
1. Stałe pory posiłków. Dopilnuj, aby posiłki były spożywane przez dziecko o stałych porach, w regularnych odstępach czasowych, np. co 3 godziny.
2. Nie pozwalaj podjadać. Istnieje mniejsze prawdopodobieństwo zjedzenia pełnego posiłku jeśli dziecko będzie sięgało po różne produkty między posiłkami. Nawet jeśli są to produkty powszechnie uznawane za zdrowe, takie jak owoce czy orzechy. Do picia pomiędzy posiłkami podawaj dziecku jedynie wodę.
3. Nowe produkty podawaj kiedy dziecko jest głodne. Przerwa między posiłkami była długa? Wróciłaś właśnie z wyczerpującego spaceru ze swoim dzieckiem, które jest głodne i domaga się jedzenia? Podaj mu najpierw warzywo! Istnieje większa szansa, że dziecko w sytuacji, kiedy odczuwa głód spróbuje nowego produktu.
4. Po pierwsze – warzywa. Rozszerzając dietę dziecka rozpocznij od warzyw. Dziecko bardzo często przyzwyczaja się do słodkiego smaku, dlatego ważne jest to jaki produkt podasz jako pierwszy. Trudno będzie dziecko zachęcić do spożycia kalafiora, jeśli wcześniej podałaś słodkie jabłko czy marchewkę.
5. Spożywaj posiłki razem z dzieckiem. Jedzenie wspólnych posiłków nie tylko przyczynia się do powstania lepszej atmosfery i poczucia bezpieczeństwa, ale także może zachęcić dziecko do próbowania nowych produktów znajdujących się na talerzach rodziców.
6. Daj przykład. Badania wskazują, że jeśli rodzice nie mają nawyku jedzenia warzyw, dzieci w późniejszym okresie również tego nie robią. Za każdym razem kiedy spożywasz posiłek z dzieckiem na Twoim talerzu powinny znajdować się warzywa.
7. Zadbaj o atmosferę. Podczas wspólnych posiłków nie oglądajcie telewizji, nie słuchajcie radia i nie czytajcie gazet. Skupcie się tylko i wyłącznie na konsumpcji tego co macie na talerzach i zwracajcie uwagę na to co dziecko je i w jaki sposób to robi. Dopilnujcie, aby dziecko jadało posiłki w ciszy i spokoju, w miłej atmosferze. Ograniczcie ilość bodźców, które mogą rozpraszać uwagę dziecka do minimum.
8. Pozwól dziecku gotować. Przygotowywanie posiłków razem z dzieckiem może być nie tylko dobrą zabawą i rewelacyjną formą na spędzanie wolnego czasu, ale będzie miało również charakter edukacyjny. Dziecko będzie miało okazje poznać dokładnie poszczególne produkty, z których samo lub z pomocą rodzica przygotuje potem potrawę. Bardzo dobrze w tym przypadku sprawdzają się koktajle owocowo-warzywne oraz sałatki, szczególnie jeśli pozwolisz dziecku wybrać to czego chce użyć do swojego dania.
9. Nie poddawaj się. Podawaj dany produkt nawet kilkanaście razy. Badania wskazują, że zanim dziecko zaakceptuje smak danego produktu należy go podać nawet od 11 do 15 razy. Cierpliwie podawaj do każdego posiłku warzywa niezależnie od tego czy dziecko je spożywa czy nie. Powinno się przyzwyczaić do ich obecności na talerzu.
10. Nie złość się, kiedy dziecko odmawia. Dziecko nie powinno kojarzyć aktu spożywania posiłku z gniewem i złością rodziców, ponieważ może to pogłębić jego niechęć do spożywania nowych produktów.
11. Nie przeciągaj posiłku. Jeśli dziecko nie chce jeść, spokojnie odbierz mu talerz. Nie dokarmiaj go później martwiąc się, że nie zjadło pełnego posiłku. Cierpliwie poczekaj na następny.
12. Pozwól decydować. Nie pytaj czy dziecko chce jeść warzywo. Zapytaj o to jakie warzywo chce zjeść. Proponuj i pozwalaj decydować. Zapytaj dziecko na co ma ochotę dając mu jedno lub dwa wyboru pomiędzy produktami mniej lubianymi, np.: „Masz ochotę dzisiaj zjeść brokuły, kalafiora czy bakłażana?” Pozwól mu podjąć świadomą decyzję.
13. Przemycaj warzywa. Do kaszy możesz dodać posiekany szpinak lub jarmuż. Do ryżu możesz dodać kawałki kalafiora. Dodawaj warzywa do sosów i kanapek schowane pod kawałkiem sera czy mięsa. Nie chce jeść tradycyjnych zup z kawałkami warzyw? Spróbuj podać zupy krem. Jeśli dziecko zje potrawę z warzywami – zapytaj czy mu smakowała i powiedz jakie warzywo zostało w niej ukryte.
14. Okaż zadowolenie jeśli dziecko zje nawet niewielką ilość proponowanego przez Ciebie produktu. Zjedz ten produkt sama i pokaż jak bardzo Ci smakował.
15. Nie nagradzaj słodyczami. Zamiast proponować nagrody wytłumacz dziecku jakie są korzyści ze zwiększenia ilości warzyw w diecie oraz wyjaśnij jakie mogą być konsekwencje zdrowotne wykluczania ich z jadłospisu.
16. Jedzenie oczami. Prezentacja dania w przypadku dzieci jest niezwykle ważna. Może się okazać, że ten sam produkt podany w różnych odsłonach smakuje zupełnie inaczej. Dbaj o to, aby potrawy dziecka były kolorowe i estetyczne.
KLAUDIA WIŚNIEWSKA – dietetyk kliniczny
Instytut Zdrowego Żywienia i Dietetyki Klinicznej SANVITA
Publikacja: Dobra Mama, 2016